İLMÎ İŞGAL: BİRİNCİ CİHAN HARBİ’NDE RUS BİLİM ADAMLARININ TRABZON VE CİVARINDA GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ ARKEOLOJİK FAALİYETLER

Halit Dündar Akarca

ÖZ

Birinci Cihan Harbi’nin Kafkas cephesi şimdiye kadar askerî harekatlar ve bölgede vuku bulan katliamlar açısından incelenmiştir. Rus İmparatorluğu Kafkasya ordularının Osmanlı devletine ait geniş bir alanda iki yıl süreyle tesis ettiği işgal idaresi yeteri kadar araştırılmamıştır. Bu makalede bu işgalin karanlıkta kalan bir başka boyutuna dikkat çekilmektedir. İşgal sadece orduların alan hakimiyeti sağladığı ve devlet idarecilerinin politikaları doğrultusunda gerçekleşmemişti. Bu makalede izah edildiği şekilde Osmanlı toprakları Rus ilim camiası için de hakimiyet tesis edilmesi gereken bir alandı. Bizans kültür coğrafyasının önemli bir parçası olan Trabzon şehrinin Rus orduları tarafından ele geçirilmesi üzerine Moskova, Petrograd ve Tiflis’ten birçok kurum bölgeye araştırma heyetleri gönderme yarışına girişti. Bu konu üzerine yapılan araştırmanın ilk sonuçlarını bu makalede tartışmaktayız.

Anahtar Sözcükler: Birinci Dünya Savaşı, Rusya, Trabzon, Arkeoloji

 SCİENTİFİC OCCUPATİON: THE RUSSİAN ARCHAEOLOGİCAL EXPEDİTİONS TO TRABZON AND İTS ENVİRONS DURİNG FİRST WORLD WAR

 ABSTRACT

While the Western Front of First World War has been studied from various aspects, the other fronts of the war were neglected in the historiography. The studies on the Caucasian Front of the war concentrated on military movements and various massacres that were committed at that front. This article is a part of an effort to go beyond the established limits of historiography and to analyze the under-studied Russian occupation of the Ottoman territories during the war. An important aspect of the occupation was that the military and governmental departments were not the only agents that undertook the occupation. Russian scientific community, along with other interested parties, had its own plans and expectations regarding the Ottoman territories. The military occupation provided the Russian scientists with a long-awaited opportunity to claim their supremacy on the scientific study of Ottoman territories. This article presents the first results of a research on this scientific occupation in the example of the city of Trabzon.

Keywords: The First World War, Russia, Trebizond, Archeology