19. YÜZYILDA TRABZON’DA FRANSIZ TİCARETİ VE YATIRIMLARI

Yrd. Doç. Dr.Özgür Yılmaz

ÖZ

Mısır’ın işgalinin neden olduğu siyasi kriz dönemini sona erdiren 1802 Paris Antlaşması ile Karadeniz’de ticaret hakkı kazanan Fransa, 1803’te Trabzon’da bir konsolosluklar kurdu. Fakat bu süreçte Fransızların Trabzon’un ticaretiyle ilgilenmeleri transit ticaretinin canlandığı 1830’lu yıllara denk gelmektedir. Fransızlar önceleri İran ticareti için Gürcistan yolunu kullanma yönünde ciddi adımlar atsa da bu yola ilişkin planlarını gerçekleştiremeyince, İngilizlerin girişimiyle önem kazanan Trabzon-Tebriz yoluna ilgi göstermeye başladılar. Fakat Fransa Trabzon’daki ticarette, İngiltere’nin çok gerisinde küçük bir paya sahipti. Bu çalışma Fransız arşiv kaynaklarından hareketle, Fransa’nın Trabzon ticaretindeki yerini tayin etme ve Trabzon’da Fransız ilgisini yansıtan yatırım ve yatırım teşebbüslerini inceleme amacındadır.

Anahtar Sözcükler: Trabzon, Karadeniz, Fransız konsolosluğu, Fransız Ticareti, 19. yüzyıl.

FRENCH TRADE AND INVESTMENTS IN THE 19TH CENTURY TRABZON

ABSTRACT

Based on the Treaty of Paris in 1802, France established a consulate in Trabzon in 180, which gave France the privilege to trade in the Black Sea. However, the French commercial concern about Trabzon was reawakened in the 1830s when Persian transit trade was commenced via the port of Trabzon. Although the French attempted to trade with Iran via Georgia, they did not carry out their plans for this project and began to consider Trabzon-Tabriz route, which was improved with the help of the British. Yet, in Trabzon market, the role of France has been of little significance, which has made it fall behind England since then. Referring to the French archival sources, this study aims to evaluate the place of France in the 19th century commercial activities in Trabzon and French investments and enterprises as an indicator of French interests in Trabzon.

Keywords: Trabzon, the Black Sea, French consulate, French commerce, 19th century