“TRABZON’DA MEŞVERET” GAZETESİNE GÖRE DONANMA-YI OSMANÎ MUAVENET-İ MİLLİYE CEMİYETİ TRABZON ŞUBESİ VE FAALİYETLERİ

Doç. Dr. Melek ÖKSÜZ

ÖZ

Osmanlı donanmasına yardım toplamak amacıyla İstanbul’da kurulan Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti’nin kısa süre içinde ülke genelinde şubeleri açılmıştır. Cemiyetin Trabzon şubesi de, 26 Ocak 1910 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır. Bu çalışma, Trabzon Vilayeti sınırlarını kapsamakta olup Vilayet dâhilindeki sancak, kaza ve nahiyelerdeki Donanma Cemiyeti şubelerinin “Trabzon’da Meşveret Gazetesi”ne yansıyan faaliyetlerini içermektedir. Bu doğrultuda Trabzon Vilayeti dâhilinde hem gemi hem de tayyare alınması için faaliyet gösterildiği anlaşılmaktadır. Yardım kampanyası sırasında İttihat ve Terakki Kulübünün şubeleri de aktif bir şekilde Cemiyete destek vermiştir. Vilayet dâhilinde bireysel ya da kurumsal olarak yapılan yardımların yanı sıra, özellikle köylüler aralarında topladıkları paralarla kampanyaya katılmayı vatanî bir vazife addetmişlerdir. Ayrıca devlet memurları da maaşlarının tamamını ya da bir kısmını bağışlamak suretiyle donanmaya katkı-da bulunmak fedakârlığını göstermişlerdir. Bunların yanında tiyatro, müzayede ve konser gibi faaliyetler gerçekleştirilerek gelirleri cemiyete bağışlanmıştır. Çalışmamızda Trabzon şubesinin gelir kaynakları ile merkeze gönderilen miktar hakkında tespit edilebilenler makalenin son kısmında tablolar halinde verilmiştir. Denize kıyısı olan ve donanmanın önemini kavrayan bir şehrin halkı olarak Trabzonlular, bu hassas konuda büyük fedakârlık örneği göstermişlerdir.

Anahtar Sözcükler: Donanma Cemiyeti, Trabzon Vilayeti, Trabzon’da Meşveret Gazetesi, İane Komisyonu

TRABZON THE NATIONAL OTTOMAN NAVY MUAVENET ASSOCIATION (CHARITY) PROVINCIAL BRANCH ANDITS ACTIVITIES IN THE NEWSPAPER ARCHIVES OF MASHVARÂT

ABSTRACT

Founded in Istanbul in order to collect aid to the Ottoman navy, the the League branches of National Navy Osmani Gwin were opened across the country in a short time.Trabzon branch of the Society started its activities in January 26, 1910. This study, covering the borders of the state of Trabzon, investigates the Navy League’s activities within the counties, starboards and towns as reflected in the newspaper named Trabzon Meşveret. It can be understood that the Trabzon branch provoked the state to buy planes and ships. Members of the clubs such as İttihat and Terraki actively supported the society as well. Besides the individual and instutional supports within the state, the villagers appreciated it as an official duty to participate in the campaign. The government employees also granted their salaries to the society. The tables dealign with the sources of income belonging to Trabzon and those sent to the central state are handled in this study of the paper. The folk of Trabzon, located along the sea, bein aware of the importance of having a navy, made a lot of sacrifices for this issue as well.

Keywords: Donanma Cemiyeti, Trabzon Vilayeti, Trabzon’da Meşveret Gazetesi, İane Komisyonu