Mektubat-ı Sırrı Paşa
Son dönem Osmanlı devlet adamlarından Sırrı Paşa bürokrat, şair, edip, aydın, âlim, hattat vb. birçok kimliğe sahip olan ve görev yaptığı dönemin otoriter yönetim anlayışını temsil eden bir kişilikti. Girit’te, 1844’te yeniçeri kökenli bir esnaf ailesinin çocuğu olarak başlayan sade hayatı, İmparatorluğun önemli vilayetlerinde valilik yapmış ve vezirlik rütbesine kadar ulaşmış bir üst düzey bürokrat olarak 1895’te Dersaadet’te sona erdi. Sırrı paşa’nın hayat hikayesi gelenek ile değişim arasında bocalayan İmparatorluk yaşamının bütün gel-gitlerini içinde barındırmaktadır. Bunun ötesinde o bir kitabet üstadı olarak ünlenmiş ve kaleme aldığı resmi ve özel evrakıyla sonraki nesillere Osmanlı Devleti’nin çöküş yılları hakkında çok değerli bir hazine bırakmıştır.
Onun Mekûbât’ta yer alan resmi evrakı Trabzon, Kastamonu ve Ankara valilikleri ile ilgilidir. Bunların içeriği bürokrasinin gereği gibi çalışmasının temin edilmesi, aşar vergisinin layıkıyla ve adil biçimde toplanması, vilayetlerde bayındırlık hizmetlerinin bir an önce yerine getirilmesi ve başlatılan icraatların sürekliliğinin sağlanması, yeni eğitim kurumlarının inşa edilmesi, özellikle Kafkas göçmenlerinin neden olduğu asayiş sorunlarının çözülmesi, salgın hastalıkların önlenmesi, yayın faaliyetleri ile halkın bilgilendirilmesi vb. konularda görüş ve uygulamalarının anlatımını içermektedir.
